ARCHITECT: West8
CLIENT: City of Amsterdam
Η περιοχή του λιμανιού του ανατολικού Amsterdam αποτελείται από έναν αριθμό τεχνιτών χερσονήσων-αποβάθρων, κατασκευασμένων γύρω στο 1900, που εξυπηρετούσε τις εμπορικές συναλλαγές με τις αποικίες της Ολλανδίας στην ανατολή. Όταν το άλλοτε λιμάνι έχασε τη λειτουργία του, λήφθηκε η απόφαση της μετατροπής της περιοχής σε μια εξέχουσα περιοχή κατοικίας. Το 1996, οι West8 ολοκλήρωσαν τη μελέτη τους για την ανάπλαση της ζώνης αυτής ως περιοχή κατοικίας υψηλής πυκνότητας.
Γενικά
Χρησιμοποιώντας ως βάση την παραδοσιακή Ολλανδική αρχιτεκτονική, οι West8 κατάρτισαν το βασικό σχέδιο για το Borneo Sporenburg, εμπνευσμένοι απ’ τα χωριά Zuiderzee, όπου μικρά και στενά σπίτια σχημάτιζαν το μέτωπο προς το νερό. Προορίζεται για περιοχή 2.500 κατοικιών υψηλής πυκνότητας (100 κατοικίες ανά εκτάριο).
Σχεδιασμός
Η έναρξη του σχεδιασμού της συγκεκριμένης περιοχής έγινε το 1993 και η κατασκευή του διήρκησε από το 1996 έως το 2000. Αναφέρεται σε μια περιοχή 25 εκταρίων και προβλέπει 2.500 μονάδες κατοικίας. Η ομάδα που ανέλαβε τον έλεγχο του σχεδιασμού προέρχεται από το τμήμα της τοπικής αυτοδιοίκησης του Άμστερνταμ που είναι υπεύθυνο για θέματα σχεδιασμού και κατασκευών. Πάνω από 20 διαφορετικοί αρχιτέκτονες και ομάδες αρχιτεκτόνων συνεργάστηκαν για την οργάνωση του αστικού τοπίου και τον σχεδιασμό των μονάδων κατοικίας. Στόχος τους ήταν να πετύχουν υψηλή πυκνότητα συνδυασμό με χαμηλά ύψη. Από κάποιους θεωρήθηκε πως δεν είναι δυνατόν να φιλοξενηθούν οικογενειακές κατοικίες σε μια τόσο πυκνοδομημένη περιοχή αλλά η πράξη έδειξε το αντίθετο. Στην περιοχή, υπάρχουν εκτός από τις κατοικίες, δυο σχολεία, εστιατόρια, εμπορικά καταστήματα, ένα αθλητικό και ένα ιατρικό κέντρο.
Καταρχήν, ως βασικός στόχος τέθηκε η δημιουργία ενός αστικού τοπίου που θα παρουσιάζει συνέχεια με το υπόλοιπο Άμστερνταμ αλλά θα διατηρεί την ταυτότητα και την ιδιαιτερότητά του. Οι West 8 αναγνωρίσαν τις ανάγκες μιας οικογένειας και έθεσαν τους εξής στόχους: γενναιόδωρους εξωτερικούς ιδιωτικούς χώρους, ασφαλείς θέσεις παρκαρίσματος, ασφάλεια και ιδιωτικότητα. Ως μέρος του ανασχεδιασμού του Borneo Sporenburg, δόθηκαν 60 «δωρεάν οικόπεδα» σε ιδιώτες ώστε να κατασκευάσουν την κατοικία της αρεσκείας τους, σύμφωνα πάντοτε με τους κανονισμούς που είχαν τεθεί (υλικά κατασκευής, ύψη κτιρίων,..). Αυτή η μέθοδος υιοθετήθηκε από τότε και στο εξής και σε άλλες περιοχές της χώρας. Η εφαρμογή αυτών των συγκεκριμένων κανόνων και το συνεχές ενδιαφέρον από τους υπεύθυνους σχεδιασμού διασφάλισαν την δημιουργία μιας περιοχής ενδιαφέρουσας και καινοτόμας.
Κτίρια κατοικίας
Η καινοτομία στο Borneo Sporenburg είναι ο επαναπροσδιορισμός και η προσαρμογή της μονοκατοικίας σε μια περιοχή με εξαιρετικά μεγάλη πυκνότητα. Οι West 8 πρότειναν έναν νέο τύπο τριώροφης κατοικίας. Σε κάθε κατοικία το 30-50% της επιφάνειάς της είναι κενό και δίνει την δυνατότητα στους αρχιτέκτονες να δημιουργήσουν εξωτερικούς ιδιωτικούς χώρους ή φωταγωγούς για αερισμό και ηλιασμό των κατοικιών. Ακόμη, οι παραδοσιακές αυλές αντικαταστάθηκαν από κήπους στα δώματα των κτιρίων και μέσα στα αίθρια που προβλέπονταν εξ’ αρχής Κάθε κατοικία, λοιπόν, κρύβει έναν μυστικό κόσμο πίσω από την όψη της. Δημιουργήθηκε, λοιπόν, ένα οργανωμένο συνεχές πλέγμα από μικρές κατοικίες το οποίο όμως αναιρούν τρία κτίρια τελείως διαφορετικής κλίμακας. Σε τρία στρατηγικής σημασίας σημεία των αποβάθρων ο ρυθμός διακόπτεται από τρία μεγάλα κτίρια: το Whale, το IJTowerFountainhead τα οποία λειτουργούν ως κτίρια σύμβολα μέσα στην πυκνοδομημένη αυτή περιοχή κατοικίας. Έρχονται σε συνομιλία με άλλες μεγάλες κατασκευές της πόλης του Άμστερνταμ έτσι ώστε οι χερσόνησοι αυτοί να ενσωματώνονται στον υπόλοιπο αστικό ιστό. Ακόμη και σε αυτά τα μεγάλα συγκροτήματα έκπληξη προκαλεί το ότι κάθε κατοικία όσο χαμηλά και αν βρίσκεται έχει τις βέλτιστες συνθήκες φωτισμού και αερισμού.
Δρόμοι και κυκλοφορία
Ένας ακόμη κανόνας που τέθηκε κατά τον σχεδιασμό είναι πως οι θέσεις στάθμευσης δεν πρέπει να βρίσκονται πάνω στον δρόμο αλλά πρέπει να ενσωματώνονται στον όγκο του κτιρίου. Αυτό οδήγησε στην τοποθέτηση τους σε γκαράζ στα ισόγεια των τριώροφων κατοικιών με αποτέλεσμα την ελαχιστοποίηση του φάρδους των δρόμων με ταυτόχρονη μεγιστοποίηση της αποτελεσματικότητάς τους. Στην περίπτωση του συγκροτήματος κατοικιών The Whale κατασκευάστηκε υπόγειο παρκινγκ για την κάλυψη των αναγκών των κατοίκων.
Ιδιαίτερη μέριμνα δόθηκε στην δημιουργία δικτύου πεζοδρόμων και ποδηλατοδρόμων. Οι West 8 σχεδίασαν επίσης δύο κόκκινες σιδερένιες γέφυρες για να συνδέσουν τις δυο χερσονήσους. Μια μικρή γέφυρα σχεδιάστηκε για ποδηλάτες και άτομα με ειδικές ανάγκες και μια άλλη ψηλότερη ώστε να επιτρέπει στα πλοία να προσδένουν στην μαρίνα. Σε αυτές τις γέφυρες απαγορεύεται αυστηρά η πρόσβαση σε αυτοκίνητα. Εξάλλου ολόκληρος ο σχεδιασμός αποθάρρυνε την κυκλοφορία με αυτοκίνητο και ενθαρρύνει τους πεζούς και τους ποδηλάτες.
Σχέση δημόσιου-ιδιωτικού χώρου
Ελαχιστοποιώντας τον δημόσιο χώρο, δημιουργήθηκε μια πληθώρα ιδιωτικών εξωτερικών χώρων, οι οποίοι βέβαια είναι ξεκάθαρα διαχωρισμένοι από τους δημόσιους χώρους. Επιπλέον, δεν υπάρχουν ημι-δημόσιοι χώροι, εμπόδια ή ιδιωτικοί χώροι μπροστά στις κατοικίες. Πρόκειται για μια ενιαία όψη κτιρίων και δρόμοι. Από την στιγμή που κάποιος θα βγει από το σπίτι του βρίσκεται απευθείας στον δρόμο. Ο σχεδιασμός της περιοχής είναι συμπαγής και γοητευτικός: κατοικίες και δρόμοι εναλλάσσονται με έναν συγκεκριμένο ρυθμό.
Με μια προσεκτικότερη ματιά στις προσόψεις των κτιρίων παρατηρούμε πως σχεδόν καμιά τους δεν είναι ίδια με την διπλανή της και πως παρόλα αυτά δημιουργείται ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον και προκλητικό μέτωπο. Σύμφωνα με τους κανονισμούς που τέθηκαν για τον σχεδιασμό της περιοχής απαγορεύτηκαν οι εξώστες, ωστόσο αυτό δεν περιόρισε τους σχεδιαστές. Οι προσόψεις είναι στενές με χαρακτηριστικές εσοχές ή εξοχές και μεγάλα στην πλειοψηφία ανοίγματα. Το μοτίβο αυτό εφαρμόστηκε τόσο στις κατοικίες που «βλέπουν» στον δρόμο όσο και σε αυτές που «βλέπουν» στο κανάλι, αντανακλώντας ξεκάθαρα την παραδοσιακή ολλανδέζικη αρχιτεκτονική.
Αναφορές
West 8, Anna Albano, Skira Architecture Library (2000)
http://www.west8.nl/projects/urban_design/borneo_sporenburg/
http://www.cabe.org.uk/case-studies/borneo-sporenburg
http://www.urbandesigncompendium.co.uk/borneosporenburg
http://www.amsterdamdocklands.com/navigation/Architectuur/BorneoSporenburg_main.html
http://www.west8.nl
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου